Achtergrondinformatie Joodse bewoners huizen Kemper

Geboorteplaats

Van de 77 mensen op de namenlijst zijn er 52 in Nederland geboren, waarvan 34 in Amsterdam. In Duitsland zijn 23 mensen geboren en verder nog een in België en een in Polen. Van de 27 huishoudens bestonden er 9 uit Duitse vluchtelingen, waarvan 7 in de Uiterwaardenstraat woonden.

Beroepen

Van de onderzochte 27 huishoudens in de huizen Kemper kon van 30 mannen en 9 vrouwen het beroep achterhaald worden. Van de vrouwen zonder beroep zijn er naar schatting 11 vrouw des huizes geweest, in een aantal gevallen met hulp van een dienstmeisje.

Bewoners hadden de volgende beroepen:
(Assistent-)Accountant (3x), administratief medewerkster, antiquair/makelaar, assistent bezorger in Amsterdam/perschef in Berlijn, bankagent, boekhandelaar, borduurwerkster, cheffin, chemicus/docent, debitant Staatsloterij in Amsterdam/smid in Den Helder, demonstratrice, directeur Clichéfabriek, directeur drukkerij, drukwerkhandelaar, elektricien (2x), fabrikant, handelsreiziger (3x), hulp in de huishouding (3x), jurist, kantoorbediende (2x), koopman (6x), magazijnbediende/huisnaaister, vertegenwoordiger (2x), verkoopster (2x), vrouw des huizes (11x).

Sperre

Een ‘Sperre’ was een stempel in het persoonsbewijs, naast het al sinds 3 juli 1941 bestaande  stempel 'J' voor Joodse burgers. De Sperre verschafte in de periode tot 29 september 1943 een tijdelijke vrijstelling van deportatie, en werd verstrekt door de Joodsche Raad. Dit orgaan was in februari 1941 op last van de Duitsers opgericht ter behartiging van alle Joodse belangen en werd vanaf 1942 gedwongen om mee te werken aan het opstellen van de deportatielijsten. Van de 76 mensen hadden er volgens persoonskaarten uit de cartotheek van de Joodsche Raad 17 een Sperre, waarvan 10 vanwege werkzaamheden voor de Raad. Het valt op dat 11 van de 17 Sperren zijn afgegeven voor bewoners, die in Duitsland geboren zijn en die in de Uiterwaardenstraat en de Maasstraat woonden. Hierbij moeten twee dingen worden aangetekend. Ten eerste, dat niet bij alle namen persoonskaarten zijn gevonden en ten tweede, dat er in de praktijk meer gezinsleden ‘gesperrt’ waren als partner of kind van iemand met een Sperre.

Gedwongen verhuizingen

In het eerste halfjaar van 1942 ging de Duitse bezetter over op het gedwongen laten verhuizen van Joodse burgers uit de provincie naar vooral Amsterdam. Zo kwamen er gezinnen uit Den Helder, Alkmaar (maart '42) en Hilversum (juni '42) wonen in de huizen Kemper.
Op 26 mei en 20 juni 1943 organiseerden de Duitsers grote razzia’s in Amsterdam, waarbij duizenden Joden werden aangehouden en afgevoerd naar Westerbork. Daarna gaven zij de Joden die nog in Amsterdam-Zuid woonden opdracht naar de Transvaalbuurt te verhuizen. Dit lot trof ook de Joodse gezinnen die nog in de huizen Kemper woonden. De razzia van 29 september 1943 was de laatste in Amsterdam waarbij Joden werden opgepakt om gedeporteerd te worden. De Sperren bleken niets meer waard, want ook de hele Joodsche Raad en de nog overgebleven medewerkers werden op transport gesteld.

Foto’s

Er zijn van 35 mensen op de namenlijst foto’s gevonden. Deze vindt u op deze pagina.

Overlevenden

Het valt op dat er relatief weinig kinderen woonden op de 27 adressen: 19, van wie 7 volgens het Joods Monument overleefden. Van de volwassenen overleefden 3 vrouwelijke partners, van wie 2 met hun kinderen. Op 1 na woonden zij allemaal op de Zuider Amstellaan, de huidige Rooseveltlaan. De huizen waren hier groter dan in de Uiterwaardenstraat en de Maasstraat. Er woonden vooral geboortige Amsterdammers, die waarschijnlijk meer mogelijkheden hadden, zoals geld en contacten, om een onderduikadres te vinden. Dit lijkt gestaafd te worden door nog 5 buiten de lijst gebleven adressen op de Zuider Amstellaan, waar nog eens 2 mannen, 4 vrouwen en 6 kinderen de oorlog hebben overleefd.

Verhalen

Het Joods Monument gedenkt de meer dan 104.000 personen die in Nederland als Joden werden vervolgd en de Holocaust niet overleefden. Binnen het monument worden verhalen en herinneringen gebundeld. Zo schetst het monument een veelzijdig beeld van de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog, de Sjoa en de joodse gemeenschap in Nederland. 

Op de website staat van een paar van de bewoners van de huizen Kemper een verhaal.

Werner Mosheim:
https://www.joodsmonument.nl/nl/page/416163/de-tafel-van-tante-hanna
Salomo Meijer Manheim:
https://www.joodsmonument.nl/nl/page/593891/salomo-meijer-manheim
Kurt Arthur Zielenzieger:
https://www.joodsamsterdam.nl/kurt-arthur-zielenziger/?fbclid=IwAR1OOC5owDTYKUpZfuHaXwiWtonRd5pvrsowW8Fm61uMCScWepPm8o0GY-Q
Frits Parfumeur:
https://www.joodsamsterdam.nl/het-gezin-parfumeur/
Herman van Coevorden:
https://www.joodsmonument.nl/nl/page/644897/het-lot-van-herman-van-coevorden-en-zijn-gezin

N.a.v. het plaatsen van de Stolpersteine in oktober 2018 voor Rooseveltlaan 207 - 209 kwamen we in contact met mw. Sigal Hingali-Kaufmann, kleindochter van Werner en Hilde Kauffmann-Waldmann, die woonden op Zuider Amstellaan 209 II. Zij vertelde ons het verhaal van Werner en Hilde, hun ouders en hun 2 dochters. Dat verhaal vindt u hier.